economische waarde

Op Marktplaats is veel te vinden, waaronder oude camera's, projectoren, titelmachientjes, maar zelfgemaakte familiefilms vrijwel nooit. Wie goed zoekt, vindt ze soms wel op vlooienmarkten: maar dan als verweesde collecties zonder duidelijke eigenaar. Vaak kun je ze voor een habbekrats meenemen. Maar zijn oude films veel waard als er iets bijzonders op staat bijvoorbeeld? Wat is de economische waarde van amateurfilm?

foto Nestor Lacle

In 1999 verkocht de familie Zapruder de auteursrechten van het 8mm-filmpje waarin de moord op president Kennedy was vastgelegd voor 1 dollar aan the Sixth Floor Museum in Dallas Texas. Het was een symbolisch bedrag. Eerder ontving de familie 16 miljoen dollar voor het materiaal nadat de overheid bij wet de film tot officieel document had verklaard. Dat bedrag van 16 miljoen kwam tot stand na een ingewikkelde rechtszaak tussen de staat en familie: want hoe bepaal je de economische waarde van een film met een grote historische waarde? Inmiddels is de film gedigitaliseerd en daardoor blijvend toegankelijk voor een algemeen publiek. 

Dit is natuurlijk een uitzonderlijk geval. Toch, er worden dagelijks vele video's gedeeld via internet en soms zit daar materiaal bij dat ineens waarde kan krijgen. Wellicht kan het geen kwaad kennis te nemen van auteursrechten. Volgens de wet is auteursrecht: «het uit­sluitend recht van de maker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst, of van diens rechtverkrijgenden, om dit openbaar te maken en te verveelvoudigen, behoudens de beperkingen, bij de wet gesteld.»  Dat recht geldt voor de professional maar ook voor de amateur, zelfs als hij of zij slechts een één minuut durend verslag van zijn kat upload op YouTube of Facebook. Als amateurfilmer blijft je dus eigenaar van je eigen materiaal. Tenzij je het overdraagt aan een archief. Belangrijk is dat een archief je films bewaart en eventueel in ruil ervoor een kopie geeft. Als hergebruik door derden al geld oplevert voor het archief, dan wordt dat doorgaans besteed aan catalogiseren, conserveren en toegankelijk maken van het materiaal: kortom het biedt je een kans op eeuwigheidswaarde.

Voor meer informatie over het auteursrecht:

• Rijksoverheid over het auteursrecht
• Arnoud Engelfriet heeft een website over Internetrecht met daarop vragen als: "Ben je bij publiceren op YouTube je copyright kwijt?" of een spoedcursus auteursrecht.
• Wat zijn de regels voor het delen met anderen? Creative Commons biedt auteurs, kunstenaars, wetenschappers, docenten en alle andere creatieve makers de vrijheid om op een flexibele manier met hun auteursrechten om te gaan.